1 |
Rozdział I - RZECZPOSPOLITA |
2 |
=========================== |
3 |
|
4 |
Art. 1. |
5 |
------- |
6 |
Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich |
7 |
obywateli. |
8 |
|
9 |
Art. 2. |
10 |
------- |
11 |
Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, |
12 |
urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej. |
13 |
|
14 |
Art. 3. |
15 |
------- |
16 |
Rzeczpospolita Polska jest państwem jednolitym. |
17 |
|
18 |
Art. 4. |
19 |
------- |
20 |
1. Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do |
21 |
Narodu. |
22 |
2. Naród sprawuje władzę przez swoich |
23 |
przedstawicielibezpośrednio. |
24 |
|
25 |
Art. 5. |
26 |
------- |
27 |
Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i |
28 |
nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i |
29 |
prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, |
30 |
strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę |
31 |
środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju. |
32 |
|
33 |
Art. 6. |
34 |
------- |
35 |
1. Rzeczpospolita Polska stwarza warunki upowszechniania i |
36 |
równego dostępu do dóbr kultury, będącej źródłem tożsamości |
37 |
narodu polskiego, jego trwania i rozwoju. |
38 |
2. Rzeczpospolita Polska udziela pomocy Polakom |
39 |
zamieszkałym za granicą w zachowaniu ich związków z |
40 |
narodowym dziedzictwem kulturalnym. |
41 |
|
42 |
Art. 7. |
43 |
------- |
44 |
Organy władzy publicznej działają na podstawie i w |
45 |
granicach prawa. |
46 |
|
47 |
Art. 8. |
48 |
------- |
49 |
1. Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej |
50 |
Polskiej. |
51 |
2. Przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że |
52 |
Konstytucja stanowi inaczej. |
53 |
|
54 |
Art. 9. |
55 |
------- |
56 |
Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa |
57 |
międzynarodowego. |
58 |
|
59 |
Art. 10. |
60 |
-------- |
61 |
1. Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale |
62 |
i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i |
63 |
władzy sądowniczej. |
64 |
2. Władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władzę |
65 |
wykonawczą Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada |
66 |
Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały. |
67 |
|
68 |
Art. 11. |
69 |
-------- |
70 |
1. Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i |
71 |
działania partii politycznych. Partie polityczne zrzeszają |
72 |
na zasadach dobrowolności i równości obywateli polskich w |
73 |
celu wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie |
74 |
polityki państwa. |
75 |
2. Finansowanie partii politycznych jest jawne. |
76 |
|
77 |
Art. 12. |
78 |
-------- |
79 |
Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i |
80 |
działania związków zawodowych, organizacji |
81 |
społeczno-zawodowych rolników, stowarzyszeń, ruchów |
82 |
obywatelskich, innych dobrowolnych zrzeszeń oraz fundacji. |
83 |
|
84 |
Art. 13. |
85 |
-------- |
86 |
Zakazane jest istnienie partii politycznych i innych |
87 |
organizacji odwołujących się w swoich programach do |
88 |
totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i |
89 |
komunizmu, a także tych, których program lub bezpośrednio. |
90 |
|
91 |
Art. działalność zakłada lub dopuszcza nienawiść rasową i |
92 |
narodowościową, stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy |
93 |
lub wpływu na politykę państwa albo przewiduje utajnienie |
94 |
struktur lub członkostwa. |
95 |
|
96 |
Art. 14. |
97 |
-------- |
98 |
Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność prasy i innych |
99 |
środków społecznego przekazu. |
100 |
|
101 |
Art. 15. |
102 |
-------- |
103 |
1. Ustrój terytorialny Rzeczypospolitej Polskiej zapewnia |
104 |
decentralizację władzy publicznej. |
105 |
2. Zasadniczy podział terytorialny państwa uwzględniający |
106 |
więzi społeczne, gospodarcze lub kulturowe i zapewniający |
107 |
jednostkom terytorialnym zdolność wykonywania zadań |
108 |
publicznych określa ustawa. |
109 |
|
110 |
Art. 16. |
111 |
-------- |
112 |
1. Ogół mieszkańców jednostek zasadniczego podziału |
113 |
terytorialnego stanowi z mocy prawa wspólnotę samorządową. |
114 |
2. Samorząd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy |
115 |
publicznej. Przysługującą mu w ramach ustaw istotną część |
116 |
zadań publicznych samorząd wykonuje w imieniu własnym i na |
117 |
własną odpowiedzialność. |
118 |
|
119 |
Art. 17. |
120 |
-------- |
121 |
1. W drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe, |
122 |
reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego |
123 |
i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów |
124 |
w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. |
125 |
2. W drodze ustawy można tworzyć również inne rodzaje |
126 |
samorządu. Samorządy te nie mogą naruszać wolności |
127 |
wykonywania zawodu ani ograniczać wolności podejmowania |
128 |
działalności gospodarczej. |
129 |
|
130 |
Art. 18. |
131 |
-------- |
132 |
Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, |
133 |
macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i |
134 |
opieką Rzeczypospolitej Polskiej. |
135 |
|
136 |
Art. 19. |
137 |
-------- |
138 |
Rzeczpospolita Polska specjalną opieką otacza weteranów |
139 |
walk o niepodległość, zwłaszcza inwalidów wojennych. |
140 |
|
141 |
Art. 20. |
142 |
-------- |
143 |
Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności |
144 |
działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz |
145 |
solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych |
146 |
stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej |
147 |
Polskiej. |
148 |
|
149 |
Art. 21. |
150 |
-------- |
151 |
1. Rzeczpospolita Polska chroni własność i prawo |
152 |
dziedziczenia. |
153 |
2. Wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy |
154 |
jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym |
155 |
odszkodowaniem. |
156 |
|
157 |
Art. 22. |
158 |
-------- |
159 |
Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest |
160 |
dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na |
161 |
ważny interes publiczny. |
162 |
|
163 |
Art. 23. |
164 |
-------- |
165 |
Podstawą ustroju rolnego państwa jest gospodarstwo |
166 |
rodzinne. Zasada ta nie narusza postanowień art. 21 i art. |
167 |
22. |
168 |
|
169 |
Art. 24. |
170 |
-------- |
171 |
Praca znajduje się pod ochroną Rzeczypospolitej Polskiej. |
172 |
Państwo sprawuje nadzór nad warunkami wykonywania pracy. |
173 |
|
174 |
Art. 25. |
175 |
-------- |
176 |
1. Kościoły i inne związki wyznaniowe są równouprawnione. |
177 |
2. Władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują |
178 |
bezstronność w sprawach przekonań religijnych, |
179 |
światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich |
180 |
wyrażania w życiu publicznym. |
181 |
3. Stosunki między państwem a kościołami i innymi związkami |
182 |
wyznaniowymi są kształtowane na zasadach poszanowania ich |
183 |
autonomii oraz wzajemnej niezależności każdego w swoim |
184 |
zakresie, jak również współdziałania dla dobra człowieka i |
185 |
dobra wspólnego. |
186 |
4. Stosunki między Rzecząpospolitą Polską a Kościołem |
187 |
katolickim określają umowa międzynarodowa zawarta ze |
188 |
Stolicą Apostolską i ustawy. |
189 |
5. |
190 |
------- |
191 |
Rzeczpospolita Polska strzeże Stosunki między |
192 |
Rzecząpospolitą Polską a innymi kościołami oraz związkami |
193 |
wyznaniowymi określają ustawy uchwalone na podstawie umów |
194 |
zawartych przez Radę Ministrów z ich właściwymi |
195 |
przedstawicielami. |
196 |
|
197 |
Art. 26. |
198 |
-------- |
199 |
1. Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej służą ochronie |
200 |
niepodległości państwa i niepodzielności jego terytorium |
201 |
oraz zapewnieniu bezpieczeństwa i nienaruszalności swojego |
202 |
terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i |
203 |
obywatelajego granic. |
204 |
2. Siły Zbrojne zachowują neutralność w sprawach |
205 |
politycznych oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże |
206 |
dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, |
207 |
kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju. |
208 |
|
209 |
Art. 6. |
210 |
-------podlegają cywilnej i demokratycznej kontroli. |
211 |
|
212 |
Art. 27. |
213 |
-------- |
214 |
W Rzeczypospolitej Polskiej językiem urzędowym jest język |
215 |
polski. Przepis ten nie narusza praw mniejszości narodowych |
216 |
wynikających z ratyfikowanych umów międzynarodowych. |
217 |
|
218 |
Art. 28. |
219 |
-------- |
220 |
1. Rzeczpospolita Polska stwarza warunki upowszechniania i |
221 |
równego dostępu do dóbr kultury, będącej źródłem tożsamości |
222 |
narodu polskiego, jego trwania i rozwoju.Godłem |
223 |
Rzeczypospolitej Polskiej jest wizerunek orła białego w |
224 |
koronie w czerwonym polu. |
225 |
2. Rzeczpospolita Polska udziela pomocy Polakom |
226 |
zamieszkałym za granicą w zachowaniu ich związków z |
227 |
narodowym dziedzictwem kulturalnym. |
228 |
|
229 |
Art. 7. |
230 |
------- |
231 |
Organy władzy publicznej działają na podstawie i w |
232 |
granicach prawa. |
233 |
|
234 |
Art. 8. |
235 |
------- |
236 |
1. KonstytucjaBarwami Rzeczypospolitej Polskiej są kolory |
237 |
biały i czerwony. |
238 |
3. Hymnem Rzeczypospolitej Polskiej jest najwyższym |
239 |
prawemMazurek Dąbrowskiego. |
240 |
4. Godło, barwy i hymn Rzeczypospolitej Polskiej. |
241 |
2. Przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że |
242 |
Konstytucja stanowi inaczej. |
243 |
|
244 |
Art. 9. |
245 |
------- |
246 |
Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa |
247 |
międzynarodowego. |
248 |
|
249 |
Art. 10. |
250 |
-------- |
251 |
1. UstrójPolskiej podlegają ochronie prawnej. |
252 |
5. Szczegóły dotyczące godła, barw i hymnu określa ustawa. |
253 |
|
254 |
Art. 29. |
255 |
-------- |
256 |
Stolicą Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i |
257 |
równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i |
258 |
władzy sądowniczej. |
259 |
2. Władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władzę |
260 |
wykonawczą Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada |
261 |
Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały. |
262 |
|
263 |
Art. 11. |
264 |
-------- |
265 |
1. Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i |
266 |
działania partii politycznych. Partie polityczne zrzeszają |
267 |
na zasadach dobrowolności i równości obywateli polskich w |
268 |
celu wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie |
269 |
polityki państwa. |
270 |
2. Finansowanie partii politycznych jest jawne. |
271 |
|
272 |
Art. 12. |
273 |
-------- |
274 |
Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i |
275 |
działania związków zawodowych, organizacji |
276 |
społeczno-zawodowych rolników, stowarzyszeń, ruchów |
277 |
obywatelskich, innych dobrowolnych zrzeszeń oraz fundacji. |
278 |
|
279 |
Art. 13. |
280 |
-------- |
281 |
Zakazane jest istnienie partii politycznych i innych |
282 |
organizacji odwołujących się w swoich programach do |
283 |
totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i |
284 |
komunizmu, a także tych, których program lub działalność |
285 |
zakłada lub dopuszcza nienawiść rasową i narodowościową, |
286 |
stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu na |
287 |
politykę państwa albo przewiduje utajnienie struktur lub |
288 |
członkostwa. |
289 |
|
290 |
Art. 14. |
291 |
-------- |
292 |
Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność prasy i innych |
293 |
środków społecznego przekazu. |
294 |
|
295 |
Art. 15. |
296 |
-------- |
297 |
1. Ustrój terytorialny Rzeczypospolitej Polskiej zapewnia |
298 |
decentralizację władzy publicznej. |
299 |
2. Zasadniczy podział terytorialny państwa uwzględniający |
300 |
więzi społeczne, gospodarcze lub kulturowe i zapewniający |
301 |
jednostkom terytorialnym zdolność wykonywania zadań |
302 |
publicznych określa ustawa. |
303 |
|
304 |
Art. 16. |
305 |
-------- |
306 |
1. Ogół mieszkańców jednostek zasadniczego podziału |
307 |
terytorialnego stanowi z mocy prawa wspólnotę samorządową. |
308 |
2. Samorząd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy |
309 |
publicznej. Przysługującą mu w ramach ustaw istotną część |
310 |
zadań publicznych samorząd wykonuje w imieniu własnym i na |
311 |
własną odpowiedzialność. |
312 |
|
313 |
Art. 17. |
314 |
-------- |
315 |
1. W drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe, |
316 |
reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego |
317 |
i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów |
318 |
w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. |
319 |
2. W drodze ustawy można tworzyć również inne rodzaje |
320 |
samorządu. Samorządy te nie mogą naruszać wolności |
321 |
wykonywania zawodu ani ograniczać wolności podejmowania |
322 |
działalności gospodarczej. |
323 |
|
324 |
Art. 18. |
325 |
-------- |
326 |
Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, |
327 |
macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i |
328 |
opieką Rzeczypospolitej Polskiej. |
329 |
|
330 |
Art. 19. |
331 |
-------- |
332 |
Rzeczpospolita Polska specjalną opieką otacza weteranów |
333 |
walk o niepodległość, zwłaszcza inwalidów wojennych. |
334 |
|
335 |
Art. 20. |
336 |
-------- |
337 |
Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności |
338 |
działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz |
339 |
solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych |
340 |
stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej |
341 |
Polskiej. |
342 |
|
343 |
Art. 21. |
344 |
-------- |
345 |
1. Rzeczpospolita Polska chroni własność i prawo |
346 |
dziedziczenia. |
347 |
2. Wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy |
348 |
jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym |
349 |
odszkodowaniem. |
350 |
|
351 |
Art. 22. |
352 |
-------- |
353 |
Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest |
354 |
dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na |
355 |
ważny interes publiczny. |
356 |
|
357 |
Art. 23. |
358 |
-------- |
359 |
Podstawą ustroju rolnego państwa jest gospodarstwo |
360 |
rodzinne. Zasada ta nie narusza postanowień art. 21 i art. |
361 |
22. |
362 |
|
363 |
Art. 24. |
364 |
-------- |
365 |
Praca znajduje się pod ochroną Rzeczypospolitej Polskiej. |
366 |
Państwo sprawuje nadzór nad warunkami wykonywania pracy. |
367 |
|
368 |
Art. 25. |
369 |
-------- |
370 |
1. Kościoły i inne związki wyznaniowe są równouprawnione. |
371 |
2. Władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują |
372 |
bezstronność w sprawach przekonań religijnych, |
373 |
światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich |
374 |
wyrażania w życiu publicznym. |
375 |
3. Stosunki między państwem a kościołami i innymi związkami |
376 |
wyznaniowymi są kształtowane na zasadach poszanowania ich |
377 |
autonomii oraz wzajemnej niezależności każdego w swoim |
378 |
zakresie, jak również współdziałania dla dobra człowieka i |
379 |
dobra wspólnego. |
380 |
4. Stosunki między Rzecząpospolitą Polską a Kościołem |
381 |
katolickim określają umowa międzynarodowa zawarta ze |
382 |
Stolicą Apostolską i ustawy. |
383 |
5. Stosunki między Rzecząpospolitą Polską a innymi |
384 |
kościołami oraz związkami wyznaniowymi określają ustawy |
385 |
uchwalone na podstawie umów zawartych przez Radę Ministrów |
386 |
z ich właściwymi przedstawicielami. |
387 |
|
388 |
Art. 26. |
389 |
-------- |
390 |
1. Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej służą ochronie |
391 |
niepodległości państwa i niepodzielności jego terytorium |
392 |
oraz zapewnieniu bezpieczeństwa i nienaruszalności jego |
393 |
granic. |
394 |
2. Siły Zbrojne zachowują neutralność w sprawach |
395 |
politycznych oraz podlegają cywilnej i demokratycznej |
396 |
kontroli. |
397 |
|
398 |
Art. 27. |
399 |
-------- |
400 |
W Rzeczypospolitej Polskiej językiem urzędowym jest język |
401 |
polski. Przepis ten nie narusza praw mniejszości narodowych |
402 |
wynikających z ratyfikowanych umów międzynarodowych. |
403 |
|
404 |
Art. 28. |
405 |
-------- |
406 |
1. Godłem Rzeczypospolitej Polskiej jest wizerunek orła |
407 |
białego w koronie w czerwonym polu. |
408 |
2. Barwami Rzeczypospolitej Polskiej są kolory biały i |
409 |
czerwony. |
410 |
3. Hymnem Rzeczypospolitej Polskiej jest Mazurek |
411 |
Dąbrowskiego. |
412 |
4. Godło, barwy i hymn Rzeczypospolitej Polskiej podlegają |
413 |
ochronie prawnej. |
414 |
5. Szczegóły dotyczące godła, barw i hymnu określa ustawa. |
415 |
|
416 |
Art. 29. |
417 |
-------- |
418 |
Stolicą Rzeczypospolitej Polskiej jest Warszawa. |